Auteur: Jelinek, Elfriede
Originele titel: Wut (2016)
Bezetting: onbepaald
Nederlandse première: Toneelschool Amsterdam, januari 2018
Korte inhoud:
Elfriede Jelinek neemt in “Wut” (dat in 2016 in première ging bij de Münchner Kammerspiele) de dodelijke aanslagen op de acht redactieleden van het satirische tijdschrift “Charlie Hebdo”, de twee politieagenten en de vier klanten van een koosjere supermarkt in het oosten van Parijs als uitgangspunt.
Ze schreef deze thematische tekst – zonder personages, dialogen of actie – direct in de weken na de aanslagen, toen niemand kon weten wat er nog allemaal zou gebeuren: aanslagen in Parijs, Nice, in Istanbul, Lahore, Brussel, London, Berlijn, Amsterdam, de electorale successen van de AFD in Duitsland, het groeiende populisme in Europa, enz. enz.
De tekst bestaat uit een veelstemmig diffuus koor zonder koorleider (“Wij leiden onszelf”). Hij is de vormgeving van een nachtmerrie die nog steeds voortduurt en bijna dagelijks wordt ingehaald door de werkelijkheid. In deze woedekosmos onderneemt Jelinek een poging om het onheilspellende anonieme ‘Wij’ op te sporen dat van zin tot zin een nieuwe vorm krijgt. Wie zijn dat “Wij”?
“Wij” zijn de stemmen van woedende burgers , evenals de “oprechte” en “wakker geworden” Europeanen. De wrok en de ontevredenheid van de daders zijn er in te horen net als de klaagzang van de slachtoffers. Maar ook een djihadiste, die net zo verstrikt raakt in haar veel te grote patronengordel als in haar argumentatie, probeert zich te rechtvaardigen. Naast een stel hysterische IS-groupies, een bedrogen echtgenote, razende reaguurders op internetfora en brullende vertegenwoordigers van ‘de gewone man’ is ook de stem van de antieke held Herakles te horen die, in verwarring gebracht door de godin Hera, zijn eigen familie uitmoordde. Herakles als hét voorbeeld voor alle woedenden in de tekst.
En tenslotte weerklinkt de woede van de schrijfster zelf: Haar woede op de handelaren in woede, de populisten en demagogen; haar woede op de woede-hongerigen en woedeverslaafden; haar woede over de eigen onmacht, omdat ze tijdens het schrijven het onbeschrijfelijke weer niet onder woorden kan brengen.
Maar ze vraagt zich ook af: is woede alleen denkbaar als motor van vernietiging? Hoe kun je woede delen? Hoe kun je de buitengeslotenen, de uitgestotenen, eraan verbinden zonder anderen uit te sluiten? Wat zou er na de woede kunnen ontstaan?
Fragment: Woede
Voor volledige tekst (= 87 pagina’s à € 7,50): neem contact op met Tom Kleijn.
Voor opvoeringsrechten Nederlandse vertaling: neem contact op met
HENNEMAN AGENCY B.V. (professioneel theater) /
STICHTING BREDERO (amateurtheater)
Voor opvoeringsrechten originele tekst:
Rowohlt Theater Verlag, D–21465 Reinbeck