Auteur: Schiller, Friedrich
Originele titel: Don Carlos (1787)
Bezetting: 11 mannen / 5 vrouwen.
Nederlandse première: Theatercompagnie & Toneelgroep Amsterdam, 25 september 2005
Uitgave: Toneelgroep Amsterdam / Int. Theatre & Film Books, Amsterdam 2005
Korte inhoud:
Aan het hof van de machtigste man op aarde oefent de mens geen invloed uit op het kille systeem van de macht. Sterker nog, de mens is daarin de enige zwakke schakel. Don Carlos, kroonprins van Spanje, is verliefd op zijn stiefmoeder Elisabeth die hem ooit als bruid is beloofd. Om politieke redenen is zijn vader, koning Philips II, met haar getrouwd. Carlos rebelleert tegen de politieke en seksuele autoriteit van zijn vader en wordt daarmee een gevaar voor de staat.
Er is maar één persoon aan het hof die zich onttrekt aan het systeem: de idealistische markies van Posa, Don Carlos’ enige vriend. Koning Philips raakt gecharmeerd van diens openheid en maakt hem tot zijn vertrouweling. Maar wanneer Posa zich in het centrum van de macht bevindt, verandert de rebelse idealist in een politicus. Hij denkt op deze plek zijn idealen van een humanere wereld te kunnen verwezenlijken en offert daarvoor zijn jeugdvriend en bondgenoot Don Carlos op. Posa maakt echter geen schijn van kans tegen het systeem. Het blijft een gesloten circuit.
Don Carlos is door Schiller bedoeld als een waarschuwing. Het stuk toont een situatie waarin we zien hoe een revolutie ontstaat en mislukt. We zien als het ware een proefopstelling: binnen een systeem van orde, tucht en dwang worden individuen geplaatst met een bewustzijn van en een verlangen naar vrijheid. De vraag wordt: kan men binnen extreme fysieke en geestelijke afhankelijkheid ‘mens’ blijven?
Don Carlos is een familietragedie, een politiek drama en een thriller en deze lagen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en komen uit elkaar voort. Zijn we er tweehonderd jaar na het ontstaan van dit stuk in geslaagd ons tot individuen te ontwikkelen met een eigen verstand? Is onze emancipatie tot vrije en autonome individuen werkelijk zo vergevorderd? Of zijn we soms nog steeds gevangenen van systemen waartegen we weerloos zijn?
Fragment: Don Carlos
Voor volledige tekst (= 90 pagina’s à € 7,50): neem contact op met Tom Kleijn.
Voor opvoeringsrechten Nederlandse vertaling: neem contact op met
HENNEMAN AGENCY B.V. (professioneel theater) /
STICHTING BREDERO (amateurtheater)
Voor opvoeringsrechten originele tekst:
N.v.t.