Auteur: Burgess, Anthony
Originele titel: A Clockwork Orange (1987)
Bezetting: 30 mannen / 10 vrouwen. dubbelrollen mogelijk.
Vlaamse première: Nederlands Toneel Gent, Gent, 11 maart 1998
Korte inhoud:
Clockwork Orange is een roman uit1962, die door Stanley Kubrick in 1971 werd verfilmd.
Het verhaal speelt zich af in de toekomst. Alex, een intelligente tiener, en zijn drie vrienden brengen hun tijd door met het lukraak neerslaan, beroven en verkrachten van weerloze slachtoffers. Vechtpartijen met rivaliserende bendes zijn aan de orde van de dag. Er worden grote hoeveelheden drugs en alcohol geconsumeerd. De politie staat er grotendeels machteloos tegenover en Alex’ ouders zijn niet in staat hem onder controle te krijgen. Wanneer er meningsverschillen ontstaan binnen de groep, wordt Alex tijdens een strooptocht in de steek gelaten door zijn vrienden. Hij wordt gearresteerd, beschuldigd van moord en veroordeeld tot 14 jaar gevangenis. Daar kan Alex meewerken aan een experiment waarbij hij door middel van een hersenspoeling heropgevoed wordt tot een goede burger. Hij raakt zo geconditioneerd dat hij niet meer in staat is tot geweld. Zijn morele houding ten opzichte van geweld verandert echter niet.
Na de behandeling komt Alex vrij. Hij ontmoet een aantal van zijn vroegere slachtoffers en wordt in elkaar geslagen. Hij overleeft, wordt wakker in het ziekenhuis en merkt dat hij weer in staat is tot geweld. Maar hij beleeft er geen plezier meer aan. Hij droomt van een eigen gezin en merkt dat de klok verder draait en hij niet kan ontsnappen aan de tijd.
Burgess stelt de vraag centraal: wat is beter? De mens conditioneren tot een ´goed´ mens of hem de vrijheid te laten ´slecht´ te zijn. De spectaculaire taal in A Clockwork Orange is een kunsttaal die is samengesteld uit jeugdslang uit Rusland en Engeland en elementen uit de kindertaal. Deze taal met zijn talrijke kunstwoorden die toch ontsleuteld kunnen worden, draagt wezenlijk bij tot het succes van het werk.
Fragment: A Clockwork Orange
Voor volledige tekst (= 47 pagina’s à € 7,50): neem contact op met Tom Kleijn.
Voor opvoeringsrechten Nederlandse vertaling: neem contact op met
HENNEMAN AGENCY B.V. (professioneel theater) /
STICHTING BREDERO (amateurtheater)
Voor opvoeringsrechten originele tekst:
International Anthony Burgess Foundation,
Engine House, Chorlton Mill, 3 Cambridge Street, Manchester M1 5bY, U.K.